ธรรมะ ที่ทำให้เพื่อนๆรัก <3

วันนี้ได้คุยกับคุณภรรยา เรื่องธรรมะที่ทำให้เป็นที่รักใคร่ของคนรอบข้าง

ก็นึงถึงเรื่อง สังคหวัตถุ4 ขึ้นมาครับ … จริงๆแล้วก็มีธรรมะหลายหมวดนะ แต่ผมชอบหมวดนี้ เลยเอามาเล่าให้ฟังกันครับ

……………………………………………………….

[186] สังคหวัตถุ 4 (ธรรมเครื่องยึดเหนี่ยว คือยึดเหนี่ยวใจบุคคล และประสานหมู่ชนไว้ในสามัคคี, หลักการสงเคราะห์ – bases of sympathy; acts of doing favors; principles of service; virtues making for group integration and leadership)

1. ทาน (การให้ คือ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เสียสละ แบ่งปัน ช่วยเหลือกันด้วยสิ่งของตลอดถึงให้ความรู้และแนะนำสั่งสอน)
2. ปิยวาจา หรือ เปยยวัชชะ (วาจาเป็นที่รัก วาจาดูดดื่มน้ำใจ หรือวาจาซาบซึ้งใจ คือกล่าวคำสุภาพไพเราะอ่อนหวานสมานสามัคคี ให้เกิดไมตรีและความรักใคร่นับถือ ตลอดถึงคำแสดงประโยชน์ประกอบด้วยเหตุผลเป็นหลักฐานจูงใจให้นิยมยอมตาม)
3. อัตถจริยา (การประพฤติประโยชน์ คือ ขวนขวายช่วยเหลือกิจการ บำเพ็ญสาธารณประโยชน์ ตลอดถึงช่วยแก้ไขปรับปรุงส่งเสริมในทางจริยธรรม)
4. สมานัตตตา (ความมีตนเสมอ^** คือ ทำตนเสมอด้วยปลาย ปฏิบัติสม่ำเสมอกันในชนทั้งหลาย และเสมอในสุขทุกข์โดยร่วมรับรู้ร่วมแก้ไข ตลอดถึงวางตนเหมาะแก่ฐานะ ภาวะ บุคคล เหตุการณ์และสิ่งแวดล้อม ถูกต้องตามธรรมในแต่ละกรณี)

……………………………………………………….

ในบรรดาสาวกของพระพุทธเจ้า มีท่านนึงครับ นามว่า หัตถกอาฬวกกุมาร 

ท่าน หัตถกอาฬวกกุมาร นี้พระพุทธเจ้าทรงยกย่องมาก ให้ถึงเป็นตำแหน่งเอตทัคคะเป็นผู้เลิศกว่าอุบาสิกาทั้งหลาย ในฝ่าย ผู้สงเคราะห์บริษัทด้วยสัคหวัตถุ 4

ท่านนั้น ไม่ว่าจะไปที่ใด ก็จะมีอุบาสกที่เป็นอริยบุคคลคอยติดตามแวดล้อมอยู่ตลอดถึง 500 คน ซึ่งพระพุทธเจ้าก็ได้เคยตรัสถามว่า “มีหลักสงเคราะห์บริษัทบริวารอย่างไร ?”

ท่าน หัตถกอาฬวกกุมาร ได้กราบทูลว่า
“ข้าแต่พระผู้มีพระภาค ข้าพระองค์สงเคราะห์ด้วยสังคหวัตถุ ๔ ประการ คือ

1. ทาน ถ้าเขายินดีด้วยการให้ข้าพระองค์ก็สงเคราะห์ด้วยการให้
2. ปิยวาจา ถ้าเขายินดีด้วยการพูดจาไพเราะน่ารักข้าพระองค์ก็สงเคราะห์ด้วยวาจาไพเราะน่ารัก
3. อัตถจริยา ถ้าเขายินดีด้วยการให้ทำกิจที่เกิดขึ้นจนสำเร็จข้าพระองค์ก็สงเคราะห์ด้วยการช่วยทำกิจที่เกิดขึ้นจนสำเร็จ
4. สมานัตตตา ถ้าเขายินดีด้วยการวางตนเสมอกัน ข้าพระองค์ก็สงเคราะห์ด้วยการด้วยการวางตนเสมอกัน

ซึ่งพระพุทธเจ้าก็ได้ทรงอนุโมทนาในการสงเคราะห์บริษัทบริวารท่าน หัตถกอาฬวกกุมาร

ประวัติท่าน หัตถกอาฬวกกุมาร นี่สนุกมาครับ … ท่านได้นามนี้เพราะว่า ท่านเป็นกุมาร(เด็ก) ยักษ์ชื่อ อาฬวกะ ถวายแด่พระพระพุทธเจ้า … แต่ก่อนจะถวาย ก็สู้กับพระพุทธเจ้าชนิดมันส์หยดติ๋งเลยครับ

พุทธประวัติ ตอน โปรดอาฬวกยักษ์

 

รวมคำสอนเกี่ยวกับคำพูดของพระพุทธเจ้า

วันนี้ได้มีโอกาสสนทนาธรรมะกับคุณเก๋ @sophony เกี่ยวกับคำสอนของพระพุทธเจ้า เรื่องการกล่าววาจาครับ

โชคดีมากครับที่ได้คุย เพราะทำให้ผมได้โอกาสมาค้นๆอ่านพระสูตร/คำสอนต่างๆที่เกี่ยวกับการกล่าววาจา ก็เข้าใจอะไรเพิ่มขึ้นมาอีกนิดหน่อยครับ … ระหว่างอ่านพระไตรปิฏกอยู่ ก็คิดว่าเอามาเก็บไว้ในบล๊อกนี้ดีกว่า คราวหลังจะได้หาเจอง่ายๆ  ^ ^ … ลองอ่านกันดูนะครับ

********************************************************************************

ข้อสังเกตุส่วนตัวครับ (ฟังหูไว้หู อย่าเชื่อผมนะครับ)

ตราบใดที่เราพูดเรื่องจริง เป็นประโยชน์ ถูกเวลา ไม่หยาบ ไม่ส่อเสียด ไม่โกหก ไม่เพ้อเจ้อ ตราบนั้นการพูดของเราก็ไม่ผิดอะไร ส่วนคนฟังจะรูัเศร้าสสดเสียใจเนี่ย ก็เกิดปัญญาของเราจะควบคุมแล้วครับ

เช่นว่า อ.อาจจะบอกเด็กว่า ถ้าเธอตั้งใจอ่านหนังสือ เธอคงไม่สอบตก … คำพูดนี้ไม่ได้ผิดอะไร เป็นความจริง และอ.ท่านก็พูดด้วยความเมตตา แต่ถ้าเด็กจะเสียใจจนร้องไห้ ผมว่าอ.ท่านก็ไม่ผิดอะไรครับ

*** อ่านคอมเมนท์ของคุณภูมิด้านล่างนะครับ คุณภูมิได้เสริมเรื่อง “ธรรมของสัตบุรุษ” ไว้ เขียนอธิบายได้ดีมากเลยครับ ***

********************************************************************************

(1) สุภาษิตสูตร http://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=25&A=8499&Z=8534

• พูดแต่คำที่เป็นสุภาษิต ไม่พูดคำทุพภาษิต (คำไม่เป็นภาษิต)
• พูดแต่คำที่เป็นธรรม ไม่พูดคำที่ไม่เป็นธรรม
• พูดแต่คำอันเป็นที่รัก ไม่พูดคำอันไม่เป็นที่รัก
• พูดแต่คำสัตย์ ไม่พูดคำเหลาะแหละ

(2) วาจาสูตร http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=22&A=5650&Z=5658

• พูดถูกกาละเทศะ
• พูดแต่คำสัจ
• พูดจาอ่อนหวาน
• พูดประกอบด้วยประโยชน์
• พูดด้วยเมตตาจิต

***พระสูตรที่ 1&2 นี้ พระพุทธเจ้าท่านได้สอนไว้เหมือนกันว่า ลักษณะการพูดแบบนี้ เป็นวาจาสุภาษิต ไม่เป็นทุพภาษิต และเป็นวาจาไม่มีโทษ วิญญูชนไม่ติเตียน***

(3) อภัยราชกุมารสูตร http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=13&A=1607&Z เป็นเรื่องเกี่ยวกับ ลักษณะคำพูดของพระพุทธเจ้าครับ สรุปใจความคือ

• พระพุทธเจ้าจะทราบกาลอันควรที่จะกล่าว เมื่อวาจานั้น เป็นวาจาที่จริง, ประกอบด้วยประโยชน์ ไม่ว่าวาจานั้นจะเป็นหรือไม่เป็นที่รัก/เป็นที่ชอบใจของผู้อื่นหรือไม่
• ส่วนวาจาที่ไม่จริง หรือ ไม่เป็นประโยชน์นั้น พระองค์จะไม่ทรงกล่าวเลย

(4) วจีสุจริต http://www.84000.org/tipitaka/dic/v_line.php?A=2821&Z=2821

• เว้นจากพูดเท็จ เว้นจากพูดส่อเสียด เว้นจากพูดคำหยาบ เว้นจากพูดเพ้อเจ้อ;

(5) ปิยวาจา http://www.84000.org/tipitaka/dic/d_seek.php?text=%BB%D4%C2%C7%D2%A8%D2&detail=on#find1

• ปิยวาจา คือ กล่าวคำสุภาพไพเราะอ่อนหวานสมานสามัคคี ให้เกิดไมตรีและความรักใคร่นับถือ ตลอดถึงคำแสดงประโยชน์ประกอบด้วยเหตุผลเป็นหลักฐานจูงใจให้นิยมยอมตาม

• เปยยวัชชนะ คือ พูดด้วยน้ำใจหวังดี มุ่งให้เป็นประโยชน์และรู้จักพูดให้เป็นผลดี ทำให้เกิดความเชื่อถือ สนิทสนม และเคารพนับถือกันอย่างเลิศหมายถึง หมั่นแสดงธรรม คอยช่วยชี้แจงแนะนำหลักความจริง ความถูกต้องดีงาม แก่ผู้ที่ต้องการ

********************************************************************************

P.S.1 คำสอนเกี่ยวกับคำพูดมีมากกว่านี้นะครับ เอาไม่ได้เอามาลงทั้งหมด

P.S.2 ขอบคุณคุณเก๋ด้วยนะครับ ที่ชวนผมสนทนาธรรมวันนี้ _/\_

ที่มารูปครับ http://awesomecoolpics.blogspot.com/2010/02/awesome-snoozing-newborn-sleeping.html

********************************************************************************

เรื่องที่เกี่ยวข้อง

ลักษณะการตอบคำถามของพระพุทธเจ้า
อภัยราชกุมารสูตร