อภัยราชกุมารสูตร

อภัยราชกุมารสูตร เป็นพระสูตรว่าด้วยเรื่องของอภัยราชกุมารครับ

พระสูตรนี้ค่อนข้างมีคนกล่าวถึงเยอะ เพราะว่าเป็นพระสูตรที่กล่าวถึงการกล่าววาจาของพระพุทธเจ้า ซึ่งพวกเราสามารถนำมาใช้เป็นแบบอย่างได้ดีทีเดียวครับ

**************************

นิครนถ์นาฏบุตรสอนคำถาม

ครั้งนึง “นิครนถ์นาฏบุตร” ผู้ซึ่งเป็นนักบวชนอกศาสนาพุทธ ได้คิดคำถามขึ้นมา 1 ข้อ เพื่อถามพระพุทธเจ้า โดยคาดหวังว่าคำถามนี้จะทำให้พระพุทธเจ้าตอบไม่ได้ และ จะทรงกลืนไม่เข้าคายไม่ออก และเมื่อนั้น คนทั้งหลายก็จะเลิกนับถือพระพุทธเจ้า

เมื่อนั้น นิครนถ์นาฎบุตร ได้ไปกราบทูล อภัยราชกุมาร ผู้เป็นศิษย์ ถึงคำถามนี้ และได้ให้ อภัยราชกุมาร นำคำถามนี้ไปถามแก่พระพุทธเจ้า คำถามนี้คือ

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ พระตถาคตจะพึงตรัสพระวาจาอันไม่เป็นที่ชอบใจของคนอื่นบ้างหรือหนอ

นิครนถ์นาฏบุตรได้อธิบาย คำถามนี้ไว้ว่า

ถ้าพระพุทธเจ้า ตอบว่า พึงกล่าววาจาอันไม่เป็นที่รัก/ที่ชอบใจของคนอื่น ก็ให้พระกุมารตอบกลับไปว่า แล้วเช่นนั้นพระองค์จะต่างอะไรจากคนธรรมดา เพราะคนธรรมดาต่างก็กล่าว วาจาอันไม่เป็นที่รัก ไม่เป็นที่ชอบใจของคนอื่น

ถ้าพระพุทธเจ้า ตอบว่า ไม่พึงกล่าววาจาอันไม่เป็นที่รัก/ที่ชอบใจของคนอื่น ก็ให้พระกุมารตอบกลับไปว่า พระพุทธเจ้าโกหก พระองค์เคยทรงพยากรณ์พระเทวทัตว่า เทวทัตจะไปเกิดในอบาย ไปเกิดในนรกอเวจี ซึ่งวาจานั้นได้ทำให้พระเทวทัตเสียใจ

เมื่อพระพุทธเจ้าเจอคำถามสองเงื่อนนี้เข้าไปแล้ว ก็จะกลืนไม่เข้าคายไม่ออก และ อภัยราชกุมารก็จะเป็นฝ่ายมีชัยเหนือพระพุทธเจ้า และ ชื่อเสียงของพระองค์จะระบือไปไกล

อภัยราชกุมารทูลถามคำถามกับพระพุทธเจ้า

อภัยกุราชมารได้เดินทางไปหาพระพุทธเจ้า และ ทูลถามคำถามนั้นกับพระองค์ ซึ่งพระพุทธเจ้าได้ตรัสตอบว่า

ดูกรราชกุมาร ในปัญหาข้อนี้ จะวิสัชนาโดยส่วนเดียวมิได้.

เมื่อได้ยินคำตอบเพียงเท่านี้ อภัยราชกุมารก็อุทานขึ้นว่า “คำถามของพวกนิครนถ์ได้ฉิบหายแล้ว”

พระพุทธเจ้าท่านได้ถามกลับว่า “เหตุใดพระกุมารถึงอุทานเช่นนั้น” ซึ่งพระกุมารก็ได้อธิบายที่มาของคำถามนี้ทั้่งหมดแก่พระพุทธเจ้า ว่า นิครนถ์นาฏบุตรได้สอนคำถามนี้ พร้อมทั้งจุดมุ่งหมายของคำถามนี้

วาจาที่ประกอบด้วยประโยชน์

ขณะนั้น อภัยราชกุมารได้อุ้มเด็กอ่อนนอนไว้บนไว้ตัก พระพุทธเจ้าได้ตรัสกับอภัยกุมารไว้ว่า

พระพุทธเจ้า: ถ้ากุมารน้อยนี้เผลอเอาไม้เอากรวดมาใส่ในปาก พระองค์จะทำอย่างไร

อภัยราชกุมาร: กระหม่อมจะนำออกเสีย ถ้านำไม่ออกก็จะใช้กำลังเอามือควักออกมา แม้ว่าจะต้องทำให้กุมารนี้ต้องเลือดออกก็ตาม ทั้งหมดนี้ก็เพราะหม่อมฉันรักและเอ็นดูพระกุมาร

พระพุทธเจ้า: ตถาคตก็เช่นกัน

• วาจาที่ไม่จริง/ไม่แท้ ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ วาจานั้นไม่เป็นที่รัก/ไม่เป็นที่ชอบใจของผู้อื่น  – ตถาคตไม่กล่าววาจานั้น
• วาจาที่จริง/ที่แท้ ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ วาจานั้นไม่เป็นที่รัก/ไม่เป็นที่ ชอบใจของผู้อื่น – ตถาคตไม่กล่าววาจานั้น
• วาจาที่จริง/ที่แท้ ประกอบด้วยประโยชน์ วาจานั้นไม่เป็นที่รัก/ไม่เป็นที่ชอบใจของผู้อื่น – ตถาคตย่อมรู้กาลที่จะพยากรณ์วาจานั้น
• วาจาที่ไม่จริง/ไม่แท้ ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ แต่วาจานั้น เป็นที่รัก/เป็นที่ชอบใจของผู้อื่น – ตถาคตไม่กล่าววาจานั้น
• วาจาที่จริง/ที่แท้ ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ แต่วาจานั้นเป็นที่รัก/เป็นที่ชอบใจของผู้อื่น – ตถาคตไม่กล่าววาจานั้น
• วาจาที่จริง/ที่แท้ ประกอบด้วยประโยชน์ วาจานั้นเป็นที่รัก/เป็นที่ชอบใจของผู้อื่น – ตถาคตย่อมรู้กาลที่จะพยากรณ์วาจานั้น

ข้อนั้นเพราะเหตุไร เพราะ ตถาคตมีความเอ็นดูในสัตว์ทั้งหลาย.

พุทธปฏิภาณ

ถัดมา พระอภัยกุมาร ได้ถามพระพุทธเจ้าต่อว่า

อภัยกุมาร: เวลามีคนถามคำถาม พระพุทธเจ้าท่าน ต้องนึกคำตอบหรือว่าคำตอบนั้นปรากฏออกมาเองได้โดยทันที”

พระพุทธเจ้าท่านก็ถามกลับไปว่า: “พระกุมาร ท่านเชีี่ยวชาญในรถยนต์ เวลามีคนถามว่า ชิ้นส่วนต่างๆของรถยนต์เรียกว่าอะไร พระกุมารต้องนึกก่อน หรือ ตอบได้ทันที”

พระกุมาร: “ข้าพระองค์เป็นทหารรถ สามารถตอบได้ทันทีได้ไดยไม่ต้องตรึก พระเจ้าข้า”

พระพุทธเจ้า: “ฉันนั้นก็เหมือนกัน คำถามที่มีคนถาม เราตถาคต ย่อมรู้แจ้งขึ้นมาได้ทันที เพราะ ธรรมทั้งหลายเราได้แทงตลอดแล้ว”

อภัยราชกุมารแสดงตนเป็นอุบาสก

จากนั้น พระอภัยราชกุมาร ได้กล่าวว่า คำเทศนาของพระพุทธเจ้า ช่างแจ่มแจ้งนัก ดุจดั่ง พลิกของควำ่ให้หงาย เปิดของที่ปิด ชี้ทางแก่คนหลงทาง และ ดั่งประทีปในยามมืด

ว่าแล้วอภัยราชกุมารก็ประกาศตนเป็นอุบาสก มีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งตลอดชีวิต

**************************

อ่านแบบเต็มๆสมบูรณ์แบบ ได้จากลิ้งนี้เลยครับ

http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/r.php?B=13&A=1607

**************************

ที่มาของรูปครับ http://swhappinessss.blogspot.com/2010/07/blog-post_27.html

*************************************************************************************************

เรื่องที่เกี่ยวข้อง

ลักษณะการตอบคำถามของพระพุทธเจ้า